Przytulia czepna (Galium aparine) to roślina, która często jest uważana za uciążliwy chwast. Porasta łąki, pola, ogrody i zarośla, czepiając się innych roślin i ludzi za pomocą haczykowatych włosków. Jednak ta pospolita roślina kryje w sobie wiele cennych składników i właściwości, które mogą być wykorzystane w celach zdrowotnych i kosmetycznych.

Pochodzenie i występowanie

Przytulia czepna jest rośliną należącą do rodziny marzanowatych (Rubiaceae). Występuje na całym świecie, w strefie klimatu umiarkowanego. Preferuje gleby żyzne i wilgotne, bogate w azot. Jest rośliną jednoroczną, kwitnącą od czerwca do sierpnia, a czasem nawet do października.

Wygląd przytuli czepnej

Przytulia czepna ma długie, rozgałęzione łodygi, które mogą osiągać długość od 30 cm do 1,5 m. Łodygi są ostro czterokanciaste i pokryte sztywnymi włoskami z haczykami na końcach. Liście są klinowatolancetowate, jednonerwowe i wyrastają w okółkach po 6-10 sztuk. Kwiaty są drobne, białe lub zielonkawe, zebrane w wierzchotki na długich szypułkach. Owoce są rozłupniami rozpadającymi się na dwie rozłupki pokryte haczykowatymi szczecinkami.

Kiedy i co zbierać

Do celów leczniczych zbiera się całą roślinę bez korzeni, najlepiej przed kwitnieniem lub podczas kwitnienia. Zbiera się ją rano, po wyschnięciu rosy, albo wieczorem. Należy unikać zbierania przytulii z miejsc zanieczyszczonych lub opryskiwanych środkami chemicznymi. Zbieranie przytulii wymaga użycia rękawic i długich rękawów, ponieważ włoski na roślinie mogą powodować podrażnienia skóry.

Jak suszyć przytulie czepną

Suszenie przytulii należy przeprowadzać w cieniu, w przewiewnym miejscu lub w suszarce elektrycznej w temperaturze nie wyższej niż 40 stopni Celsjusza. Suszoną przytulię należy przechowywać w suchym i ciemnym miejscu, w szczelnie zamkniętych pojemnikach.

Co zawiera przytulia czepna

Przytulia czepna zawiera wiele substancji aktywnych, takich jak:

  • Flawonoidy (np. kwercetyna, izokwercetyna)
  • kumaryny (np. skopoletyna)
  • garbniki
  • saponiny
  • glikozydy antrachinonowe
  • sole mineralne (np. krzemionka)
  • witaminy (np. C, K)
  • enzym koagulujący mleko
  • czerwony barwnik

Jakie są właściwości lecznicze przytuli czepnej

Przytulia czepna ma wiele właściwości leczniczych, które wynikają z jej składu chemicznego. Do najważniejszych należą:

  • działanie moczopędne – przytulia pobudza wydalanie nadmiaru wody i soli z organizmu, co pomaga w leczeniu obrzęków, kamieni nerkowych, zapalenia pęcherza i nerek, reumatyzmu i dna moczanowej
  • działanie oczyszczające – przytulia wspomaga usuwanie toksyn i szkodliwych metabolitów z krwi i tkanek, co poprawia stan skóry, włosów i paznokci, a także zapobiega chorobom wątroby i trzustki
  • działanie przeciwzapalne i przeciwbakteryjne – przytulia łagodzi stany zapalne błon śluzowych jamy ustnej, gardła i układu pokarmowego, a także hamuje rozwój bakterii i grzybów
  • działanie przeciwnowotworowe – przytulia hamuje podziały komórek nowotworowych i zapobiega przerzutom
  • działanie przeciwkrwotoczne – przytulia wzmacnia naczynia krwionośne i zapobiega krwawieniom z nosa, dziąseł i macicy
  • działanie odchudzające – przytulia przyspiesza przemianę materii, zmniejsza apetyt i zapobiega odkładaniu się tłuszczu
  • działanie tonizujące – przytulia dodaje siły i energii, poprawia nastrój i koncentrację

Na jakie schorzenia i choroby jest stosowana przytulia czepna

Przytulia czepna jest stosowana w leczeniu lub wspomaganiu leczenia następujących schorzeń i chorób:

  • nadciśnienie tętnicze
  • miażdżyca
  • anemia
  • cukrzyca
  • zaparcia
  • biegunka
  • wrzody żołądka i dwunastnicy
  • zapalenie żołądka i jelit
  • niestrawność
  • wzdęcia
  • kolka nerkowa
  • kamica nerkowa
  • zapalenie pęcherza moczowego
  • zapalenie nerek
  • reumatyzm
  • dna moczanowa
  • obrzęki
  • cellulit
  • otyłość
  • trądzik
  • łuszczyca
  • egzema
  • łupież
  • łojotokowe zapalenie skóry głowy
  • łysienie plackowate
  • krwawienia z nosa, dziąseł, macicy
  • hemoroidy
  • krwotoki wewnętrzne
  • zaburzenia miesiączkowania
  • białe upławy
  • rak piersi, jajnika, macicy, prostaty, jelita grubego

Jak stosować przytulię czepną

Jakie produkty można z niej przygotować i jak je dawkować

Z przytulii czepnej można przygotować różne produkty, które mogą być stosowane wewnętrznie lub zewnętrznie. Oto kilka przykładów:

Napar z przytulii

Napar z przytulii to popularny sposób na wykorzystanie właściwości leczniczych tej rośliny. Może on pomóc w leczeniu wielu dolegliwości, takich jak:

  • zapalenie pęcherza i nerek
  • kamica nerkowa
  • reumatyzm i dna moczanowa
  • obrzęki i cellulit
  • trądzik i egzema
  • anemia i osłabienie
  • zapalenie gardła i jamy ustnej

Do zrobienia naparu z przytulii będziesz potrzebował/a:

1 łyżki suszonej lub 2 łyżek świeżej przytulii czepnej

1 szklanki wrzącej wody

sitka lub gazy do przecedzenia

Jak zrobić napar z przytulii ?

Wsyp przytulię do filiżanki lub dzbanka.

Zalej roślinę wrzącą wodą i przykryj filiżankę lub dzbanek, aby napar mógł nasiąknąć przez około 10-15 minut.

Po upływie czasu odcedź napar przez sitko lub gazę, aby usunąć roślinę.

Opcjonalnie możesz dodać miód lub cukier do smaku.

Pij 2 do 3 szklanek naparu dziennie przed posiłkami. Nie przekraczaj tej dawki, ponieważ może to spowodować podrażnienie żołądka lub biegunkę.

Odwar z przytulii

Odwar z przytulii jest silniejszy niż napar i nadaje się do leczenia schorzeń układu moczowego, pokarmowego i krwionośnego. Przygotowuje się go z 2 łyżek suszonej lub 4 łyżek świeżej przytulii na litr wody. Gotuje się roślinę w wodzie przez 15 minut, a następnie odstawia pod przykryciem na 10 minut. Przecedza się odwar przez sitko lub gazę. Pije się 3 do 4 szklanek odwaru dziennie przed posiłkami.

Przytulia w proszku

Przytulia w proszku jest formą skoncentrowaną, która może być dodawana do jogurtu, musli, koktajli lub innych potraw. Przygotowuje się ją z wysuszonej i zmielonej rośliny. Stosuje się 1 do 2 łyżeczek proszku dziennie.

Przytulia czepna do kąpieli

Przytulia czepna do kąpieli ma działanie relaksujące, przeciwzapalne i oczyszczające skórę. Przygotowuje się ją z 100 g suszonej lub 200 g świeżej przytulii na wannę pełną ciepłej wody. Zalewa się roślinę wodą i gotuje przez 15 minut. Następnie odcedza się płyn i dodaje do kąpieli. Zaleca się kąpać się przez 20 minut.

Płukanka z przytulii

Płukanka z przytulii jest skutecznym środkiem na wzmocnienie włosów, zapobieganie łupieżowi i łysieniu oraz leczenie ran i owrzodzeń skóry głowy. Przygotowuje się ją z 2 łyżek suszonej lub 4 łyżek świeżej przytulii na litr wody. Gotuje się roślinę w wodzie przez 15 minut, a następnie odstawia pod przykryciem na 10 minut. Przecedza się płyn przez sitko lub gazę. Płucze się nim włosy po umyciu szamponem lub przemywa nim skórę głowy.

Podsumowanie

Przytulia czepna to roślina, która ma wiele właściwości leczniczych i kosmetycznych. Pomaga w leczeniu wielu schorzeń i chorób, takich jak nadciśnienie, cukrzyca, reumatyzm, zapalenie pęcherza, trądzik, łysienie czy rak. Można ją stosować w różnych postaciach, takich jak napar, odwar, proszek, kąpiel czy płukanka. Jednak należy pamiętać, że przytulia nie jest lekiem i nie może zastępować profesjonalnej porady medycznej ani farmaceutycznej. Przed stosowaniem przytulii należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą i sprawdzić, czy nie ma przeciwwskazań lub interakcji z innymi lekami.

Ciekawostki i najstarsze wzmianki o przytulii

Przytulia jest spokrewniona z kawowcem, bo obie należą do rodziny marzanowatych. Z jej owoców da się zrobić napój podobny do kawy, który ma kofeinę. Z nich też można uzyskać czerwone barwniki, ale trzeba uważać, bo farbują także zęby. Przytulia od dawna była doceniana za swoje działanie lecznicze i upiększające. Stosowano ją na rany, oparzenia, problemy skórne, niedokrwistość, zapalenie gardła i wiele innych chorób.

Przytulia ma intensywny zapach, który odpycha ćmy i mole. Suszoną roślinę wkładano do płóciennych torebek i trzymano w szafach tak jak lawendę. Zapach nie znikał nawet po wysuszeniu rośliny. Przytulia ma enzym, który ścina mleko, dlatego używano jej do robienia serów. W Niemczech dodawano ją też do majowego wina i syropu do piwa, żeby nadać im aromatu.

Przytulia była kojarzona z Maryją. Według opowieści Maryja pościeliła nią kołyskę dla Jezusa lub położyła się na niej w stajence. Dlatego mówiono na nią „słoma łóżka naszej drogiej Pani”. Przytulia często jest mylona z przytulią właściwą, która ma kwiaty żółte i nie przyczepia się tak silnie. Obie rośliny mają zbliżone właściwości lecznicze i są używane w medycynie ludowej. Przytulia występuje w źródłach pisanych od VI wieku n.e. Prokopiusz z Cezarei nazywał ją Sklaboi lub Sklabenoi, a Jordanes Sclaveni. Nazwa ta prawdopodobnie pochodzi od prasłowiańskiego słowa „słowo” lub „sława” i oznaczała ludzi mówiących tym samym językiem lub słynących z czegoś.