Charaktrystyka i pochodzenie

Męczennica cielista (Passiflora incarnata) to wieloletnie pnącze z rodziny męczennicowatych. Naturalnie roślina występuje w Ameryce Północnej, a dokładnie w jej południowo – wschodniej części. W naszym kraju męczennica uprawiana jest w szklarniach jako roślina ozdobna ze względu na jej wyjątkowo urodziwe kwiaty. Pochodzenie nazwy zioła jest dość ciekawe i związane z wyglądem kwiatów, który nawołuje do męki Pańskiej, elementy płatków przypominają ciernistą koronę, a pręciki to gwoździe, którymi ukrzyżowano Chrystusa. Kwiaty mogą być różnobarwne i są pachnące, a ich budowa ułatwia zapylanie przez kolibry i nietoperze. Kielich jest pięciodziałkowy, korona pięciopłatkowa, przykoronek zbudowany z trzech okółków kwiatowych. Zewnętrzny okółek ma postać postrzępionych, kolorowych nitek. Kwiaty są piękne, ale krótkotrwałe. Roślina wydaje nieduże jajowate owoce, można je spożywać na surowo bądź w postaci przetworów.

Do Europy roślinę przywiózł Nicolas Monardes. W medycynie i ziołolecznictwie wykorzystuje się nadziemne części rośliny (kwiaty, łodygi, liście). W swoim składzie męczennica zwiera alkaloidy indolowe – harmina, harmol, harmalina. Są to substancje, które w niewielkich dawkach wykazują działanie przeciwdepresyjne, a dużych dawkach działanie psychodeliczne i psychoaktywne. Spowalniają one rozkład neuroprzekaźników takich jak serotonina (tzw. hormon szczęścia), noradrenalina oraz dopamina. Inne substancje to flawonoidy (np. kwercetyna wykazująca działanie przeciwalergiczne i przeciwhistaminowe), glikozyd cyjanogenny, fitosterole, sterole roślinne, maltol oraz kumaryny. Na rynku dostępny jest susz do sporządzania naparów, syropy, nalewki  i kapsułki.

Kiedy stosowana jest męczennica?

  • przy trudnościach w zasypianiu
  • przy nerwicach wegetatywnych
  • w lekkiej lub średniej depresji
  • w stresie i napięciu nerwowym
  • przy wzmożonym napięciu mięśniowym
  • wspomagająco w kuracjach odwykowych (np. uzależnienie od opiatów)
  • przy ADHD

Dlaczego męczennica działa na bezsenność?

Bezsenność zwykle jest skutkiem stresu,  zaburzeń psychicznych lub nadmiernych emocji. Ponieważ substancje zawarte w passiflorze działają na ośrodki podkorowe mózgu obniżają ich pobudliwość. Alkaloidy indolowe zwiększają stężenie neurotransmiterów, które odpowiedzialne są za właściwe przewodnictwo neuronowe. Badacze twierdzą, że roślina wpływa również na układ GABA-ergiczny (moduluje receptory GABA oraz hamuje wychwyt zwrotny kwasu aminomasłowego.

Działanie nasenne, relaksacyjne i przeciwdrgawkowe zostało potwierdzone licznymi badaniami na zwierzętach i ludziach. Aby uzyskać efekt terapeutyczny zioła zaleca się stosować je regularnie. Znane są połączenia preparatu z melisą oraz z chmielem. Męczennicy nie należy łączyćz lekami nasennymi, uspokajającymi, bo może nasilać ich działanie.