Owady są znaczniej bardziej interesującymi stworzeniami, niż nam się zdaje. Szacuje się, że na świecie występują od ponad 350 mln lat. Obecnie opisano ponad milion ich gatunków, a jeszcze więcej z nich pozostało przez naukowców do tej pory niepoznanych i nieopisanych. Z roku na rok poznajemy coraz więcej ciekawostek ze świata stawonogów, a czego dowiemy się w przeciągu najbliższych lat?
Naukowcy od setek lat badają nie tylko budowę morfologiczną stawonogów, ale też ich zachowanie, budowę anatomiczną oraz skład ciała. Dzięki temu niektóre owady wykorzystywane są w medycynie (jad pszczeli), inne w kryminalistyce (muchówki), w przemyśle spożywczym (larwy mącznika). Istnieją inne, niemniej ważne dziedziny życia, w których owady są wykorzystywane przez człowieka.
Tajemnicze kooperacje w owadzim świecie
Niektóre gatunki owadów współżyją z różnymi mikroorganizmami i dzięki temu zyskują nowe moce. Istnieją przedstawiciele ze świata stawonogów, którzy w swoich organizmach posiadają symbiotyczne grzyby lub bakterie. Te mikroorganizmy mogą żyć tylko i wyłącznie w ciele żywicieli z danego gatunku lub rodzaju, są przekazywane na jajach, larwach lub poprzez karmienie młodszego pokolenia pokarmem z owadziego wola. Bakterie znajdujące się w hemolimfie (coś w rodzaju owadziej krwi) lub we specjalnych komórkach (bakteriocyty) mają swoją rolę w procesie odżywiania się owadów. Ta mikroflora odpowiada głównie za produkcje aminokwasów, witamin oraz za ich przyswajanie. Uważa się, że symbioza wpływa korzystnie na odporność owadów. Niektóre bakterie mają za zadanie chronić swoich gospodarzy przed patogenami grzybowymi. Symbioza między owadami i bakteriami lub grzybami występuje głównie u owadów, które są na diecie roślinnej, tym samym rekompensują sobie niektóre braki w pożywieniu. Podobnie jest z człowiekiem i z niektórymi witaminami z grupy B.
Mikroorganizmy przeciw owadom
Liczne badania zachowań owadów i mikroorganizmów doprowadziły do bardzo korzystnych wyników. W roku 1901 w Japonii odkryto niezwykłą bakterię Bacillus thuringensis, ta Gram-dodatnia bakteria została pobrana z larw jedwabnika morwowego. Toksyny, które wytwarza bakteria, są zabójcze dla wielu owadów (głównie larwy z rzędu błonkówek, prostoskrzydłe, muchówki, chrząszcze). Toksyczne białka działają w obrębie przewodu pokarmowego zainfekowanego organizmu, powodując jego paraliż. To odkrycie było niezwykle ważne dla człowieka. Od niedawna bakteria wykorzystywana jest do zwalczania szkodników w uprawach ekologicznych. Preparaty dostępne są również w Polsce. Warto zaznaczyć, że prawidłowo stosowane preparaty z Bacillus thuringensis nie stanowią zagrożenia dla owadów pożytecznych oraz dla kręgowców, co jest ich niewątpliwym atutem.
