Hyzop lekarski to roślina pochodząca z wybrzeża Morza Śródziemnego. W Polsce uprawiany jest zarówno w ogrodach, jak i na plantacjach, a to ze względu na jego wykorzystanie w zielarstwie. Hyzop ma białe, różowe lub niebiesko-fioletowe kwiaty oraz owalne liście. Roślina jest znana głównie ze swoich właściwości leczniczych.

Uprawa

Roślina najlepiej rośnie na glebach ciepłych, piaszczysto-gliniastych, przepuszczalnych i bogatych w wapń. Optymalne będzie słoneczne stanowisko, ponieważ hyzop potrzebuje dużo słońca.
Hyzop lekarski rozmnaża się przede wszystkim z nasion, które wysiewa się do gruntu wiosną w kwietniu. Może też być rozmnażany przez podział kilkuletnich roślin. Hyzopu lekarskiego zbiera się na początku lub w pełni kwitnienia, czyli od czerwca do września. Ścina się łodygi na wysokość 15 cm nad ziemią. Ziele Hyzopu lekarskiego suszy się w temperaturze nieprzekraczającej 30-35°C. Ważne jest, aby suszyć go w cieniu i przewiewnym miejscu. Suszone ziele hyzopu przechowuje się w szczelnych opakowaniach.
Hyzop lekarski stosowany jest również w ogrodnictwie jako roślina miododajna, przyciągająca pszczoły oraz jako roślina ozdobna.
Roślina zawiera głównie olejek eteryczny, który posiada wiele aktywnych składników, takich jak pinen, cyneol, kamfen i pinokamfon. Hyzop zawiera także garbniki, flawonoidy, marubinę i kwasy triterpenowe. Wszystkie te substancje nadają hyzopowi lekarskiemu jego zapach i właściwości lecznicze.

Właściwości lecznicze

Do najważniejszych właściwości leczniczych hyzopu lekarskiego zaliczamy:
przeciwzapalne i przeciwbakteryjne
wykrztuśne i przeciwkaszlowe
wspomagające trawienie i wydzielanie soków żołądkowych
hamujące działalność gruczołów potowych
uspokajające i tonizujące
przeciwgrzybicze i antyseptyczne

Świeże liście z hyzopu lekarskiego używa się głównie jako przyprawa do potraw z twarogiem, surówkami warzywnymi i fasolą. Liście mają też dużo witaminy C i działają pobudzająco na trawienie i apetyt. Świeże liście można też stosować jako okłady na rany, siniaki, oparzenia i wypryski.
Olejki z hyzopu lekarskiego mają wiele zastosowań zdrowotnych i kosmetycznych. Olejek z hyzopu lekarskiego może pomóc w walce z infekcjami wirusowymi i bakteryjnymi, zapaleniem migdałków i oskrzeli, gorączką, kaszlem, reumatyzmem, artretyzmem i ranami. Można go stosować jako inhalację, okład lub do masażu. Olejek z hyzopu lekarskiego zawiera pinen, kamfen i cyneol, które mają właściwości antyseptyczne i gojące.
Napar z hyzopu lekarskiego stosuje się głównie na choroby dróg oddechowych, takie jak kaszel, przeziębienie, grypa czy astma. Napar ma działanie wykrztuśne, przeciwzapalne i przeciwwirusowe. Napar z hyzopu lekarskiego pomaga też na problemy z trawieniem i nadmierną potliwością. Można też używać go do płukania gardła i dziąseł.

Przeciwwskazania i środki ostrożności

Hyzopu lekarskiego nie należy przyjmować w nadmiernych ilościach. W przypadku stosowania olejku pamiętaj, aby nie przekraczać dziennej, zalecanej dawki (15-20 kropli). Przedawkowanie składników zawartych w roślinie (pinokamfonu i izopinokamfonu) może być przyczyną drgawek oraz krwawień z dróg rodnych. W skrajnych przypadkach nawet poronienia. Preparaty na bazie hyzopu nie powinny być przyjmowany przez kobiety ciężarne.

Hyzop lekarski – pierwsze wzmianki

Pierwsze wzmianki o hyzopie lekarskim pochodzą z Biblii, gdzie jest on nazywany hizopem i używany do rytuałów oczyszczających. Hyzop był znany również starożytnym Grekom i Rzymianom jako roślina lecznicza i przyprawa.
Starożytni Grecy pisali o hyzopie lekarskim jako o roślinie oczyszczającej i leczniczej. Hipokrates i Galen zalecali stosowanie hyzopu w leczeniu chorób górnych dróg oddechowych. Hyzop był też używany do rytualnych oczyszczeń i skrapiania miejsc pod nowe świątynie.
Starożytni Rzymianie również doceniali hyzop lekarski jako roślinę oczyszczającą i aromatyczną. Używali go do skrapiania miejsc pod nowe świątynie. Dodawany był również do wina. Hyzop lekarski rozprzestrzenił się w Europie dzięki starożytnym Rzymianom.
Ciekawostki o hyzopie lekarski
Nazwa rośliny pochodzi od hebrajskiego słowa ezob, co tłumaczy się jako „święte ziele”.
W zielnikach polskich pojawił się w XVI wieku.
Jest uprawiany także jako roślina ozdobna ze względu na swój zapach i kwiaty.
Na Bliskim Wschodzie służy do przygotowania niskoalkoholowego napoju ze sfermentowanych liści.